Πέμπτη 3 Σεπτεμβρίου 2015

Όταν η τραγωδία δεν θέλει θεατές, αλλά αποτελεσματική δράση...


Οι τραγωδίες που συμβαίνουν στην πραγματικότητα και δεν αποτελούν μέρος ενός λογοτεχνικού, θεατρικού ή κινηματογραφικού έργου, δημιουργούν διαφόρων ειδών αντιδράσεις και συναισθήματα, αλλά κυρίως, ένα μούδιασμα.
Η είδηση του θανάτου των δύο νηπίων και η φωτογραφία του άψυχου σώματος του τρίχρονου Aylan έκαναν τον γύρο του κόσμου και προκάλεσαν από συναισθήματα απίστευτης θλίψης μέχρι ανείπωτης οργής. Υπήρξαν, βέβαια, και όλοι αυτοί που θεωρούν "λαθραίους" τους πρόσφυγες και επομένως, άξιους της μοίρας τους, ή θεωρούν εαυτούς άξιους να κρίνουν και να κατακρίνουν τους γονείς των παιδιών που τα "καταδίκασαν σε βέβαιο θάνατο".
Πριν, λοιπόν, συγκινηθούμε ως ευαίσθητοι άνθρωποι ή κάνουμε τους δικαστές όλοι μας, πίσω από την ευκολία και την άνεση που μας παρέχει μια οθόνη υπολογιστή, θα ήταν καλό να σκεφτούμε ποια είναι η κατάσταση και τί συμβαίνει στ' αλήθεια.
Αν η επιλογή ενός ανθρώπου είναι να μείνει στην χώρα του η οποία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση και να περιμένει να πεθάνει αυτός και η οικογένειά του ή να προσπαθήσει να φύγει παίρνοντας το ρίσκο της πιθανότητας πάλι να χάσουν τη ζωή τους, αλλά έχοντας και την ελπίδα ότι μπορεί να σωθούν, ποια θα ήταν η πιο σωστή;
Η ζωή μας ολόκληρη είναι γεμάτη με επιλογές που δεν ξέρουμε αν θα μας δικαιώσουν, αλλά τη δεδομένη στιγμή είναι οι καλύτερες που θα μπορούσαμε να κάνουμε. Το να ψέγεις τον πατέρα (και πρόσφυγα) που έχασε τα παιδιά και τη σύζυγό του, επειδή πήρε το ρίσκο να προσπαθήσει να τους σώσει από τον πόλεμο, είναι σαν να λέμε τρελούς και εγκληματικά ανόητους τους ανθρώπους που το '22 στην καταστροφή της Σμύρνης έπεφταν στη θάλασσα για να σωθούν από τις φλόγες και προσπαθούσαν να πιαστούν από τις βάρκες, τα κουπιά ή τα "συμμαχικά" πλοία που τους έσπρωχναν να βυθιστούν στο νερό.
Δεν έχεις την πολυτέλεια να διαλέξεις κάτι καλύτερο, αλλά έχεις ένστικτο επιβίωσης που σου επιβάλλει να προσπαθήσεις ανάμεσα στο να μείνεις και να καείς ζωντανός ή να πέσεις στο νερό και να προσπαθήσεις για τη ζωή σου μ' αυτή τη μία παραπάνω πιθανότητα επιβίωσης που σου δίνεται. Όλοι αυτό θα κάναμε, αν δεν είχαμε την πολυτέλεια να κρίνουμε, όπως κι εγώ τώρα, από το πληκτρολόγιο μας.
Μας ενοχλούν οι πρόσφυγες που δεν επέλεξαν να αφήσουν τη ζωή στη χώρα τους για να έρθουν να αναστατώσουν τη δική μας, αλλά γιατί έχουν πόλεμο, κινδυνεύουν και τους απαγορεύουμε να μπουν στη χώρα (εν προκειμένω, οι άνθρωποι ήθελαν να πάνε σε συγγενείς τους, στον Καναδά, ούτε καν απλώς σε άλλη χώρα, αλλά σε άλλη ήπειρο, που τους αρνήθηκε το αίτημα επειδή το κατέθεσαν από την Τουρκία). Δεν μας ενοχλεί, όμως, η εισροή δεκάδων χιλιάδων θυμάτων σεξουαλικού trafficking -ακόμη και κάτω των 10 ετών!- από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ ή της Αφρικής που κακοποιούνται διαρκώς και δουλεύουν ως σκλάβες και σκλάβοι του σεξ σε κάθε ελληνική πόλη, στην ελληνική περιφέρεια και το ξέρουμε όλοι, ακόμη και οι πελάτες τους, αλλά σιωπούμε.
Είναι περίεργο πράγμα, τελικά, σε τί είμαστε ευαίσθητοι, τί ανεχόμαστε και τί απεχθανόμαστε. Τον άνθρωπο που μας έχει ανάγκη και πρέπει να τον βοηθήσουμε τον διώχνουμε, γιατί μας βαραίνει, αλλά τον άνθρωπο που μας έχει, επίσης, ανάγκη και μπορούμε να τον εκμεταλλευτούμε παντοιοτρόπως, τον δεχόμαστε γι' αυτό ακριβώς, μα δεν τον συμπονούμε...
Είχα την μεγάλη τύχη (και το εννοώ, γιατί ευτυχώς δεν το έζησα εγώ, αλλά εκείνοι που το έζησαν δεν βυθίστηκαν στη μιζέρια ή την μισανθρωπιά) να μεγαλώσω σε μια οικογένεια με ανθρώπους, τις πολυλατρεμένες μου γιαγιάδες, που έζησαν πολέμους, διωγμούς, που ανήκαν σε διαφορετικά γεωγραφικά τμήματα, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά στρώματα και μου έμαθαν αυτοί οι διαφορετικών καταβολών άνθρωποι ένα μόνο πράγμα: δεν είμαι καλύτερη από κανέναν, δεν είμαι χειρότερη από κανέναν, δεν έχω το δικαίωμα να λυπάμαι κάποιον ούτε να επιτρέψω να με λυπούνται, αλλά μόνο να λυπάμαι για τη δυσκολία του άλλου, ποτέ αυτόν. Γιατί πίσω από τραπεζικούς λογαριασμούς, χρώμα, φυλή, φύλο, θρησκεία, εθνικότητα, μόρφωση, ευκαιρίες, γεωπολιτική κατάσταση, υπάρχει κάτι που μας ενώνει, το ότι είμαστε άνθρωποι.
Όσο για την ευρωπαϊκή πολιτική απέναντι στο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα, να θυμίσω μόνο ότι τη δεκαετία του 2000 ο Μπερλουσκόνι βύθιζε πλοία ως λύση για να μην δέχεται η Ιταλία μετανάστες. Ζούμε ΚΑΙ σ' αυτή την Ευρώπη, για να μη μιλάμε μόνο για την Ευρώπη του Διαφωτισμού. Υπάρχει κι η πλευρά του σκότους, η Ευρώπη του φασισμού, του ναζισμού, των ηγεμονιών, που πάνω από τον άνθρωπο βάζει μικρο- και μεγαλο-συμφέροντα. 
Όταν ευρωπαϊκοί όμιλοι, επί παραδείγματι, εκμεταλλεύονται, καταστρέφουν (μιλάμε για τεράστια και μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική καταστροφή) και απομυζούν τη γη της Αφρικής και εκτοπίζουν τους πληθυσμούς από τη γη τους δεν υπάρχει πρόβλημα, όταν όμως, αυτοί οι εκτοπισμένοι άνθρωποι έρχονται να ζητήσουν άσυλο ή δικαίωμα εργασίας στην Ευρώπη, η Γηραιά ήπειρος τους κλείνει την πόρτα στα μούτρα. Κι εμείς, οι πολίτες της Ευρώπης, συγκινούμαστε μπροστά σε μια οθόνη ή κρίνουμε. Μόνο που δεν είναι μυθοπλασία, δεν είναι σαπουνόπερα ή η αγαπημένη μας δραματική σειρά, είναι, δυστυχώς, η πραγματικότητα.
Κάτι κάνουμε πολύ λάθος.