Τρίτη 31 Δεκεμβρίου 2019

Τα μαθήματα της χρονιάς που φεύγει, περιμένοντας εκείνη που έρχεται...





Ο απολογισμός στο τέλος της χρονιάς είναι πια μια συνήθεια που εμπεριέχει την ανάγκη να βάλω νοητά σε χρονολογική σειρά, αλλά και να αξιολογήσω όλα τα γεγονότα, τις εμπειρίες, τα μαθήματα και τα παθήματα 365 ημερών, ώστε να κρατήσω όσα αξίζουν και να τα αξιοποιήσω τον επόμενο χρόνο.
Το 2019 ήταν μια δύσκολη χρονιά -ποια από τις τελευταίες δεν ήταν, βέβαια;- που θέλω να φύγει όσο πιο ήρεμα, αθόρυβα και χωρίς άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις γίνεται, όσο, δηλαδή, δεν κατάφερε να είναι μέχρι τώρα.
Μέτρησα δυνάμεις και φέτος, μέτρησα ανθρώπους, απώλειες, προβληματίστηκα με το αν, τελικά, οι επιλογές μου ήταν σωστές και αν όχι, ποιες θα ήταν οι σωστότερες, πόσο ουσιαστικές είναι οι σχέσεις μου με τους ανθρώπους και αν ανταποκρίνονται πια στις (συναισθηματικές) ανάγκες μου/μας ή γίνονται επιφανειακές, τυπικές, απόμακρες, αν μοιάζουν να προσπαθούν να χωρέσουν κάπου, ενώ περισσεύουν.
Ένιωσα πολύ μόνη. Πολλές φορές. Πολύ συχνά μέσα σ’ αυτή την χρονιά. Και το είπα σ’ εκείνους που μετρούν, αλλά δεν μπορώ να πω ότι άλλαξε ούτε το συναίσθημα, ούτε η κατάσταση. Όσο και να εκλογικεύω αυτό το κενό που υπάρχει στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους που μπορεί να προκύπτει λόγω δουλειάς, ωραρίων, γενικότερου προγράμματος, συντονισμού, υποχρεώσεων (επαγγελματικών, προσωπικών, οικογενειακών κλπ), κούρασης ή διάθεσης, είναι ένα πραγματικό κενό και όσο μεγαλώνει κινδυνεύει να γίνει αγεφύρωτο χάσμα. Με απασχόλησε πολύ και ακόμη με απασχολεί, γιατί η αγάπη είναι ανθεκτική, αλλά δεν είναι και αδύνατον να ξεθωριάσει.
Αν μη τι άλλο, αυτή τη χρονιά άλλαξα δεκαετία, ένας αριθμός που (είναι ένας απλός αριθμός, φυσικά, αλλά) σε κάνει να αναθεωρείς τον ίδιο σου τον εαυτό -τουλάχιστον σ’ εμένα αυτό συνέβη- και να θέλεις να οργανώσεις τη ζωή σου με έναν τρόπο ώστε να λείπουν τα περιττά βάρη, η τοξικότητα, η μετριότητα στα συναισθήματα, αυτή η αίσθηση του «ούτε κρύο, ούτε ζέστη», που ειδικά όταν έχει να κάνει με ανθρώπους είναι λυπηρή. Ένας αριθμός που σε προκαλεί να ξεβολευτείς, αλλά και σε κινητοποιεί να μην ανέχεσαι πια συμπεριφορές, σχόλια, απόψεις που παλαιότερα ήταν δεδομένο και «πρέπον» να αφήσεις να περάσουν έτσι. Όχι πια.
Έρχονται στιγμές που καλούμαστε να διαλέξουμε πού θέλουμε να ανήκουμε, πώς αυτοπροσδιοριζόμαστε και από τι ή ποιους δεν θέλουμε να ετεροπροσδιοριζόμαστε. Όσοι/όσες εκφράζουν άποψη που δεν τους έχει ζητηθεί, οφείλουν να δεχτούν τις συνέπειες της ανάλογης απάντησης και, αν πρόκειται για σχετικά οικείους, της διακοπής «διπλωματικών σχέσεων». Απλά, λιτά, απέριττα, χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις. Δεν αξίζουν όλοι τον χρόνο, την ενέργεια και το να καταναλώνουμε φαιά ουσία για να τους εξηγήσουμε, ή για χάρη τους. Είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί, ας μη γελιόμαστε, δεν συμβαίνει ούτε τόσο εύκολα, ούτε έτσι ξαφνικά ως αναλαμπή, ούτε πλήρως, αλλά είναι μια διαδικασία που όσο νομίζεις ότι χάνεις (ανθρώπους, για παράδειγμα), άλλο τόσο κερδίζεις.

Με κούρασε αυτή η χρονιά αφόρητα, ένιωσα πολλάκις να ασφυκτιώ, έπαιξε με τα νεύρα μου, με την αισιοδοξία μου, με την πίστη μου στο καλό και στο ότι η λογική και το δίκαιο υπερνικούν τα πάντα (εμμ, όχι, δυστυχώς, όχι πάντα και όχι τα πάντα), για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, η κοινή λογική… δεν είναι τόσο κοινή όσο φανταζόμαστε ή θα θέλαμε· και δεύτερον, σε έναν κόσμο που για τους περισσότρους το δίκαιο είναι αυτό που πιστεύει καθένας/καθεμία γιατί τον/την συμφέρει και όχι το πραγματικά δίκαιο, η ελπίδα βάλλεται αδιάντροπα (για να μην πω ότι αργοπεθαίνει) και ο παραλογισμός εξαπλώνεται σαν ιός.
Συνειδητοποίησα ότι οι θεμελιώδεις για εμένα έννοιες, ώστε να συνυπάρχουμε όσο πιο αρμονικά σε μια -θεωρητικά- πολιτισμένη κοινωνία -όπως η ευγένεια, η καλοσύνη, ο σεβασμός στους άλλους, στην προσωπικότητα, τα δικαιώματα, τις ελευθερίες τους, το ότι δεν ενοχλούμε για να μην μας ενοχλούν, ότι όταν κάνουμε ένα σοβαρό λάθος ή προκαλούμε ένα ατύχημα που θέτει σε κίνδυνο τη σωματική (και ψυχική, πιθανότατα) ακεραιότητα ενός άλλου ανθρώπου, πρωτίστως ζητάμε συγγνώμη και εν συνεχεία, φροντίζουμε να επανορθώσουμε, ώστε να μην επαναληφθεί, ή δεν επαναλαμβάνουμε τέτοιου είδους αντικοινωνικές στην ουσία τους συμπεριφορές, όταν γίνει σύσταση/παρατήρηση- δεν ισχύουν για τον υπόλοιπο κόσμο. Ήταν πολλές και συνεχείς οι απογοητεύσεις από το ανθρώπινο είδος, σε σημείο να πω ότι προτιμώ να πάω να μείνω μόνη μου κάπου μακριά από την ανείπωτη ηλιθιότητα και ανθρώπινη γελοιότητα, αλλά θυμήθηκα ότι η βλακεία είναι ανίκητη και είναι παντού. Οπότε, δεν θα υπήρχε ούτε στη μέση του πουθενά σωτηρία.
Ναι, ξέρω, «πόσο αισιόδοξο μήνυμα!», αλλά το είπα εξαρχής, ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά.


Η άνοιξη ήταν αρκετά περίεργη και αν μπορούσα, θα ήθελα να παραλείψω πολλά. Όλα όσα συνέβαιναν και με βάραιναν ήταν και κάποιες από τις δικαιολογίες της καθημερινότητας που μας κάνει να αφήνουμε να περνούν μέρες, εβδομάδες, μήνες χωρίς να έχουμε μιλήσει ή δει αγαπημένους ανθρώπους και να λέμε τώρα δεν μπορώ ή είναι αργά, θα τηλεφωνήσω αύριο και αυτά τα αύριο έχουν μετατραπεί σε άπειρα χθες, προχθές, την περασμένη εβδομάδα, πριν δύο μήνες κλπ. Μόνο που η ζωή δεν περιμένει πότε θα ευκαιρήσουμε (το λέμε, το ξαναλέμε, αλλά δεν το εμπεδώνουμε).
Κι έτσι, ενώ κάθε μέρα σκεφτόμουν «να θυμηθώ αύριο να πάρω τηλέφωνο τον καλό μου τον κύριο Α.», δεν το έκανα και ένα μεσημέρι στο τέλος Ιουλίου, μαθαίνω ότι πέθανε, από ένα μήνυμα στο fb. Όταν το επιβεβαίωσα, ένιωσα σαν να άδειασα από κάθε συναίσθημα. Πώς διαχειρίζεσαι κάτι που δεν χωράει ο νους σου, που δεν μπορείς να συνειδητοποιήσεις ότι, πράγματι, συνέβη; Πώς πεθαίνει κάποιος που δεν γίνεται να πεθάνει; Δεν γίνεται -όσο παράλογο κι αν ακούγεται, όλοι/όλες το ξέρουμε και το νιώθουμε, οι δικοί μας άνθρωποι ΔΕΝ μπορούν να πεθάνουν, γιατί αν πεθαίνουν εκείνοι, τότε σημαίνει πως πεθαίνουν και δικά μας, δομικά, κομμάτια.
Θυμήθηκα όλες τις στιγμές που μέσα στην απλότητά τους ήταν μικρά διαμάντια, με γέλια από την αυθεντικότητα και την αφιλτράριστη ευθύτητα που τότε μπορεί να θέλαμε ν’ ανοίξει η γη να μας καταπιεί, αλλά πέντε λεπτά μετά και για πάντα, τις σκεφτόμαστε και γελάμε από καρδιάς. Τελικά, έτσι πρέπει να τους θυμόμαστε τους ανθρώπους όταν φεύγουν, οι αναμνήσεις μας από αυτούς πρέπει να είναι όπως ακριβώς ήταν και οι ίδιοι.
Μέσα σ’ όλα αυτά τα δυσάρεστα, ωστόσο, υπήρξαν και πολλά ωραία. Ένας γάμος που τον χαρήκαμε και τον χορέψαμε μέχρι το χάραμα όπως του άξιζε. Το θεατρικό φεστιβάλ που αγαπώ και κάθε χρόνο περιμένω πώς και πώς εκείνο το επταήμερο.
Είχαμε γεννήσεις και εγκυμοσύνες που γέμισαν χαρά και ενθουσιασμό τους ευτυχείς νέους ή μέλλοντες γονείς, τους πολύ κοντινούς τους, αλλά και τους λίγο εκτός του στενού κύκλου. Όταν έρχονται στον κόσμο μωράκια από γονείς συνειδητοποιημένους ότι το θέλουν πολύ, καθώς επίσης και για το τι σημαίνει αυτός ο ρόλος και ποια είναι η ευθύνη που φέρουν και είναι υπέροχοι οι ίδιοι, τότε μάλλον όλα είναι σωστά και η χαρά δεδομένη.
Επίσης, σε πιο πεζά, ανακάλυψα νέα παγωτο- και γλυκο-μαγαζιά στην πόλη, παρέα με φίλες και αγαπημένους. [Αυτό, βέβαια, μας οδηγεί ξεκάθαρα σε δύο προβληματισμούς: α. δεν θα αδυνατίσω ποτέ; (δεν θέλω απάντηση, ρητορική είναι η ερώτηση. Αμέεεσως… μα τι άνθρωποι  πια;! Τς τς τς) β. Το σάκχαρό μου σε τι επίπεδο να βρίσκεται, άραγε;]
Έφυγα από μια δουλειά που με εξουθένωνε ψυχικά και σωματικά, καθώς γινόταν εξαιρετικά τοξική. Παρόλο που δεν μου ήταν το πιο εύκολο πράγμα, έθεσα τα όριά μου όσο πιο καθαρά γινόταν, παρέμεινα επαγγελματίας, αλλά έβαλα σε προτεραιότητα την υγεία μου και την ψυχική μου γαλήνη και παραμένοντας σταθερή στην απόφασή μου, παραιτήθηκα. Δεν είπα, βέβαια, όλα όσα θα ήθελα και άξιζε να ακούσει, αλλά δεν πειράζει, ήταν μια καλή αρχή.

Το 2019, γνώρισα πολύ αξιόλογους και ενδιαφέροντες ανθρώπους, κάναμε ωραίες εκπομπές, είδα ωραίες παραστάσεις και διαπίστωσα με χαρά (και μεγάλη συγκίνηση -γιατί τέτοια είμαι) ότι  μέσα στα χρόνια έχει αναπτυχθεί με κάποιους υπέροχους ανθρώπους αλληλοεκτίμηση, σεβασμός, εμπιστοσύνη και μια πολύ καθαρή και ειλικρινής συμπάθεια, σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα είναι αγάπη (κι ας μην είμαστε φίλοι-ες, ας μην μιλάμε συχνά ή για όλα) που φαίνεται κάθε φορά που συναντιόμαστε. Να, αυτά είναι κέρδη, αυτά μετρούν στον χρόνο που φεύγει.
Τέλος, λίγο πριν τη λήξη του έτους και μετά από σκέψη, αρκετό προβληματισμό και συζήτηση, αποφασίσαμε (δεν εννοώ εγώ και ο εαυτός μου) και μια άλλη λήξη (λεπτομέρειες εν καιρώ). Δεν είναι κάτι κακό, είναι το κλείσιμο ενός κύκλου που έπρεπε εδώ και καιρό να ολοκληρωθεί, για να ανοίξει ίσως αργότερα ένας καινούργιος, πιο εξελιγμένος, βελτιωμένος, που ανεβάζει μεν τον βαθμό δυσκολίας πολλαπλώς, αλλά αν καταφέρουμε να το υλοποιήσουμε, θα κάνουμε πολύ ωραία και δημιουργικά πράγματα. Αν πάλι όχι, τότε κάποιος λόγος θα υπάρχει.
Όλα τα συναισθήματα συνυπάρχουν· θλίψη για το κλείσιμο, ανησυχία για το αν είναι η σωστή απόφαση, φόβος αν θα τα καταφέρουμε στη μετάβαση, αλλά και μια μικρή ανακούφιση ότι επιτέλους πήραμε την απόφαση, ενθουσιασμός για την καινούργια ιδέα, δημιουργική διάθεση, αναζωογόνηση και μια επιφύλαξη γιατί στη ζωή και στην πορεία τα σχέδια αλλάζουν. Κάτι κινείται, όμως, άρα ευτυχώς ακόμη ζούμε!
Στο τέλος της χρονιάς, ξεκίνησα να ανακαλύπτω νέες προοπτικές και θα δείξει πού θα βγει, αλλά κι ένιωσα την αγάπη και το νοιάξιμο αγαπημένων ανθρώπων τη στιγμή ακριβώς που το χρειαζόμουν. Μπορεί το γιορτινό πνεύμα να έχασε κατά κράτος φέτος, αλλά ελπίζουμε πάντα στις επόμενες γιορτές.
 

Οι στόχοι για το 2020, λοιπόν, πάνε μαζί με τις ευχές να είμαστε όλοι και όλες εδώ και του χρόνου, πρωτίστως υγιείς, ασφαλείς και ελεύθεροι-ες (ουσιαστικά, πνευματικά και ψυχικά). Να μας φροντίζουμε καλύτερα και περισσότερο. Να έχουμε εσωτερική ηρεμία και ισορροπία, ψυχραιμία, υγιή και ειλικρινή αγάπη που να μας ταιριάζει απόλυτα (σε όλα τα είδη των σχέσεών μας) και τρυφερότητα.
Με όνειρα και διάθεση να δουλέψουμε μεθοδικά για να τα υλοποιήσουμε. Να αφιερώνουμε περισσότερο και ποιοτικότερο χρόνο (χωρίς  τη διαρκή αναβλητικότητα) σε όσους αγαπάμε και μας αγαπούν, χωρίς διακοπές/παρεμβολές/περισπάσεις από κινητά, μηνύματα, social media, (εκνευριστικές) κλήσεις ανά 5λεπτο, συνεχή άγχη για το αν έγινε το τάδε στη δουλειά κλπ.
Μεγαλύτερη ειλικρίνεια, ευγένεια, καλοσύνη και σεβασμό προς τον εαυτό μας, αλλήλους και τον πολυ-τραυματισμένο μας πλανήτη. Ουσιαστική και πραγματική δημοκρατία και ειρήνη.
Να είμαστε πιο επιεικείς όσον αφορά τις ανθρώπινες αδυναμίες μας και το δικαίωμα να κάνουμε λάθη (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν προσπαθούμε να βελτιωθούμε), να συνδεόμαστε πιο ουσιαστικά με τους γύρω μας, να χαμογελάμε -από καρδιάς- περισσότερο, να γελάμε λυτρωτικά, να έχουμε περισσότερη και… δικαιότερη δικαιοσύνη, να θέτουμε ορθότερες προσωπικές προτεραιότητες και να έχουμε την τύχη με το μέρος μας. 
Τέλος, να μην πάψουμε ποτέ να θέτουμε νέους στόχους, όχι εμμονικά, αλλά για να μην βαλτώσουμε, να μην αρχίσουμε να μυρίζουμε ναφθαλίνη.

                      Καλή, χαρούμενη, ειρηνική και δημιουργική νέα χρονιά!