Κυριακή 4 Μαρτίου 2012

Ο χορός του θανάτου: Αντιμετωπίζοντας δαίμονες...

Ένα παντρεμένο ζευγάρι μετά από 25 χρόνια κοινής ζωής βρίσκεται μόλις λίγους μήνες πριν γιορτάσει την "αργυρή" του επέτειο. Δυο άνθρωποι σ' ένα σπίτι φυλακή σ' ένα νησί, που μισούν και θέλουν να κατασπαράξουν ο ένας τον άλλο. Κανείς φίλος, κανένας άνθρωπος που να τον νοιάζονται και να τους νοιάζεται δεν υπάρχει. Ο σύζυγος ένας μισάνθρωπος, λοχαγός που δεν έγινε ποτέ ταγματάρχης, η σύζυγος μια πρώην θεατρίνα που ήθελε να ανέβει κοινωνικά και κατέληξε να ζει μιλώντας για το δράμα της ζωής της. Η μόνη τους ικανοποίηση η απόρριψη, οι πικρές κατηγορίες, η εριστικότητα και οι προσβολές που εκσφενδονίζουν προς τον σύντροφό τους.
Τί συμβαίνει όταν δύο άνθρωποι δημιουργούν μια νοσηρή κατάσταση, μένουν σ' αυτή και με την πρώτη ευκαιρία που κάποιος ανυποψίαστος -εν αγνοία του "σωτήρας"- θα μπει στο σπίτι κι εκείνοι θα προσπαθήσουν να τον βυθίσουν στον παραλογισμό;
Πόσα τραύματα κουβαλάει μια ψυχή, πόσα απ' αυτά τα δημιούργησε η ίδια και πόσα είναι αληθινά; Όταν φτιάξεις το ψέμα που σε βολεύει να ζεις και να νιώθεις δικαιολογημένα αδικημένος, μπορείς ακόμα να ξεχωρίσεις την αλήθεια;
Πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις αυτή τη νοσηρότητα όταν χωρίς να φταις βρίσκεσαι μπροστά στα πυρά, παίρνουν αναίτια κι εσένα τα σκάγια και απειλεί να σε παρασύρει στη δίνη της;
Πώς μπορείς να μισείς κάποιον τόσο που να εύχεσαι να πεθάνει όταν πρόκειται για τον επί 25 συναπτά έτη σύζυγό σου και πατέρα των παιδιών σου; Πώς μπορείς να θεωρείς φυσιολογικό να σπρώξεις από τη σκάλα στη θάλασσα την γυναίκα σου ώστε να έχεις ξεχάσει πια αν υπήρχε κάποιος άλλος λόγος γι' αυτή την πράξη;
Σ' αυτό το έργο του Σουηδού Αύγουστου Στρίντμπεργκ (συμπληρώνονται 100 χρόνια από το θάνατό του) παρακολουθούμε μια κόλαση που ξεδιπλώνεται διαρκώς μέχρι την τελική κορύφωση. Αυτό είναι η ζωή των δύο πρωταγωνιστών, του Έντγκαρ και της Αλίς, ένα διαρκές μαρτύριο. Πέρα από την ανία, την μοναξιά, το μίσος και την πικρία τους, έχουν να αντιμετωπίσουν πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα και καλούνται να τα καλύψουν ώστε να μην γίνει γνωστό στους υπόλοιπους κατοίκους του νησιού. Έχασαν δύο παιδιά, έχουν ακόμη δύο που ζουν στην πόλη, γιατί δεν άντεχαν άλλο την "κόλαση" που καίγονται οι γονείς τους.
Σ' αυτή την μοναξιά ταράζει τα νερά ο ξάδερφος της Αλίς και φίλος του Έντγκαρ, ο Κουρτ. Έχοντας ζήσει πολλά χρόνια στην Αμερική, μετά το διαζύγιό του και την ανάθεση από το δικαστήριο της πλήρους κηδεμονίας των παιδιών του στην πρώην γυναίκα του, επιστρέφει στο νησί αναλαμβάνοντας να διευθύνει το λοιμοκαθαρτήριο που θα δημιουργηθεί. Αποφασίζει να επισκεφθεί το σπίτι του ζευγαριού και αυτό ήταν το λάθος του.
Η πραότητα, η διακριτικότητα, η ευγένεια, η συμπόνια και η μεγαλοψυχία να συγχωρεί όσα του έκαναν είναι το σκαλοπάτι για τον κατακρημνισμό της ψυχικής του ηρεμίας.
Είναι εκείνος που ο Έντγκαρ θεωρεί υπεύθυνο για τον μαρτυρικό γάμο του, υποστηρίζοντας πως εκείνος έκανε το προξενιό. Ο Κουρτ προσπαθεί να του υπενθυμίσει πως κάνει λάθος, αλλά ο λοχαγός εξαγριώνεται. Η υγεία του κλονίζεται, αλλά αρνείται να δεχτεί να έρθει να τον δει ο γιατρός όσο κι αν επιμένει ο Κουρτ. Περνά το βράδυ δίπλα του ακούγοντας όσα εγωιστικά και υπερφίαλα έχει να πει, από τη μία θεωρώντας τον θάνατο μια ελευθερία-ανακούφιση από τη μέχρι τώρα ζωή του κι από την άλλη αρνούμενος να πεθάνει καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως αφού υπάρχει εκείνος, τότε μάλλον θα υπάρχει και Θεός!
Η Αλίς μόλις βρίσκει την ευκαιρία να μείνει μόνη με τον Κουρτ του λέει για το πόσο άσχημα έζησε όλα αυτά τα χρόνια, πόσο μισεί τον άντρα της, ότι είναι ψεύτης, πονηρός και μνησίκακος, πώς κατάφερε να στρέψει τα παιδιά τους εναντίον της και πως τη μέρα που υποτίθεται πως θα πήγαινε να μιλήσει στη γυναίκα του Κουρτ για να τους συμφιλιώσει, την έπεισε να του πάρει τα παιδιά. Ο πράος ξάδερφος και φίλος συγχωρεί, ξανά.
Ο Έντγκαρ είχε πάει στην πόλη, στον γιατρό και επιστρέφοντας ανακοινώνει πως είναι μια χαρά και έκανε αίτηση διαζυγίου, αλλά και πως βρήκε τον εθελοντή στρατιώτη που θα είναι φύλακας στον πύργο τους. Τον γιο του Κουρτ. Εκείνος εξαγριώνεται, αλλά εντέλει συγκρατείται.
Η Αλίς αποφασίζει να τον εκδικηθεί με τη βοήθεια άλλων αξιωματικών καταγγέλοντάς τον για υπεξαίρεση. Μαζί της όμως θέλει και τον Κουρτ, όχι ως ξάδελφο που θα της συμπαρασταθεί, αλλά ως εραστή! Εκείνη τον προκαλεί παίρνει τα χέρια του και τα ακουμπάει στο σώμα της, εκείνος αντιστέκεται και τότε βγαίνει στην επιφάνεια ένα παλιό μυστικό, ένα ερωτικό πάθος ακόμη πιο νοσηρό. Του συμπεριφέρεται σαν σκλάβο, τον προστάζει να γονατίσει, να σκύψει το κεφάλι και να της φιλήσει το πόδι για να δείξει τη μεταμέλειά του. Είναι υποχείριό της, τελώντας υπό πλήρη σύγχυση. Την αποκαλεί διάβολο, πως από τη στιγμή που αντίκρισε τη γύμνια της έχασε κάθε καλό κι έγινε κι ο ίδιος κάποιος που δεν αναγνωρίζει.
Ο Έντγκαρ ζητά να μιλήσει ιδιαιτέρως με τον παλιό του φίλο και του αποκαλύπτει με απόλυτη φυσικότητα ότι όσα είχε πει γυρίζοντας από την πόλη ήταν ψέματα, δεν έκανε αίτηση διαζυγίου, είναι πολύ βαριά άρρωστος και δεν συνάντησε ποτέ τον γιο του Κουρτ. Η Αλίς μπαίνει όταν οι δύο άντρες σφίγγουν τα χέρια. Ο Κουρτ έχει αποφασίσει πως πρέπει να φύγει οριστικά από αυτή τη νοσηρή κατάσταση που τον είχε κάνει άβουλο και αναξιοπρεπή. Τους ανακοινώνει πως δεν θα τους ξαναδεί και φεύγει. Όπως είναι φυσικό αυτό θυμώνει την Αλίς η οποία, αφού έχει φύγει, του αποδίδει ένα σωρό χαρακτηρισμούς...
Οι δύο σύζυγοι καταλήγουν να συζητούν για την κατάστασή τους, για τα αισθήματα που έχουν, κυρίως αρνητικά, αλλά μπορούν να προσπαθήσουν ν' αγαπηθούν, όσα κι αν είναι αυτά που τους χωρίζουν. Άλλωστε πόσα χρόνια ζωής τους μένουν; Της προτείνει ν' ανανεώσουν τους όρκους τους στην αργυρή τους επέτειο κι ας γελούν οι άλλοι ξέροντας τί συμβαίνει στην πραγματικότητα. Θα γελούν κι αυτοί μαζί τους. Εκείνη σχεδόν με το ζόρι, σαν να μην έχει άλλη επιλογή λέει "ας είναι..."
Ο λοχαγός της έχει ήδη πει πως τις πίκρες και τα άσχημα πρέπει να τα διαγράφεις και να συνεχίζεις μπροστά. Αυτό πρότεινε να προσπαθήσουν.
Τελειώνοντας η παράσταση χαίρεσαι που έστω και τελευταία στιγμή σώθηκε ο Κουρτ, αλλά φεύγεις με μια θλίψη και συνειδητοποίηση: Οι άνθρωποι επιλέγουν να ζήσουν ακόμη και μες στη δυστυχία, είτε γιατί αυτό υποσυνείδητα νιώθουν πως τους αξίζει είτε γιατί σ' αυτό έμαθαν να λειτουργούν άνετα.
Και όπως είπε και μια κυρία από το κοινό στη φίλη της φεύγοντας "είναι βαθιές χαρακιές στην ψυχή του καθένα" και προσθέτω, πώς να τις εξηγήσεις και πώς να τις καταλάβεις;

Ο χορός του θανάτου. Μια παράσταση στο θέατρο Άλμα με πρωταγωνιστές τον κ. Γιώργο Μιχαλακόπουλο, την κα Κατερίνα Μαραγκού και τον συγκινητικό Νίκο Αλεξίου. Αξίζει να τη δείτε, ένα εκπληκτικό και πολύ δυνατό έργο με εξαιρετικές ερμηνείες.

Μετάφραση: Ιωάν. Ε. Χρυσάφης 
Σκηνοθεσία: Ιωάννα Μιχαλακοπούλου
Σκηνικά: Απόστολος Βέττας
Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ
Φωτισμοί: Νίκος Καβουκίδης
Μουσική: Άννα Στερεοπούλου