Πέμπτη 7 Ιουνίου 2012

Επιστροφή στον Κήπο...του Μεγάρου

Τετάρτη απόγευμα στο κέντρο της Αθήνας και μάλιστα σ' ένα πολύ ωραίο μέρος, στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής. Προχωρώντας από την είσοδο προς τον κήπο πίσω από το κτήριο του Μεγάρου, ξεχνάς την κίνηση, τη φασαρία, την πόλη. Όλα γίνονται πιο γαλήνια, το πράσινο γεμίζει το βλέμμα και ξαφνικά βλέπεις το πλέον απρόσμενο. Εκατοντάδες άνθρωποι καθισμένοι οκλαδόν πάνω στο γρασίδι κι άλλοι όρθιοι παρακολουθούν την απονομή των λογοτεχνικών βραβείων του περιοδικού "Διαβάζω" με συντονιστή των διευθυντή του περιοδικού Γιάννη Μπασκόζο. Το βραβείο για πρωτοεμφανιζόμενο ποιητή απονέμει η Κική Δημουλά. Ο νεαρός άνδρας, Γιάννης Δούκας,  πλησιάζει, παίρνει το βραβείο, την ευχαριστεί για τα καλά λόγια που είπε κι εκείνη τον ρωτά "η μάνα σου πού είναι;". Ακούγονται αυθόρμητα γέλια.
Η απονομή τελειώνει κι έρχεται η ώρα για την ποιητική συνάντηση με κέντρο τον Καβάφη και πώς επηρέασε τους ξένους ποιητές. Οι ποιητές που διαβάζουν τα ποιήματα έχουν αναλάβει από μια ενότητα ο καθένας. Συντονίζει, για την ακρίβεια έδωσε έναν πρώτο χαιρετισμό και άφησε το μικρόφωνο στους ποιητές, ο Νάσος Βαγενάς, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ποιητής.
Πρώτος ξεκινά ο Γιάννης Δάλλας, συνεχίζει η Κική Δημουλά με την ενότητα "η άλλη Ιθάκη". Πριν ξεκινήσει λέει πως πολλοί έχουν πει αναφερόμενοι στην ποίησή της πως μέσα της ακούγεται ακόμη η φωνή του Καβάφη, αλλά δεν μπορεί να το κρίνει εκείνη αυτό. Η Κική Δημουλά είχε τα γενέθλιά της και μάλιστα ο υπεύθυνος του Μεγάρου της ευχήθηκε από μικροφώνου. Να είναι πάντα γερή και δημιουργική να μας γεμίζει συναισθήματα με λόγια και στίχους.
Έρχεται η σειρά του Τίτου Πατρίκιου, η αγαπημένη μου στιγμή. Ανεβαίνει στο βήμα και ξεκινά λέγοντας πως πέρσι τέτοιο καιρό ήταν πάλι στο ίδιο μέρος με την Κική Δημουλά. Κι είναι πάλι εδώ, ένα χρόνο μετά, πέρασε κιόλας ένας χρόνος, άρα καλά πάμε, ε; καταλήγει και εμείς γελάμε και χειροκροτούμε. Μας ενημερώνει πως έχει αναλάβει την ενότητα με το ποίημα που είχε αποστηθίσει ως παιδί. Αστειεύεται πως αυτό ήταν προ αμνημονεύτων ετών, τόσο παλιά. Γελάμε, έχει μια αφοπλιστική γλυκύτητα κι ένα χιούμορ αγέραστο. Ντροπαλά δηλώνει πως και τώρα από μνήμης θα το πει, δεν το έχει μαζί του γραμμένο. Ζητά να σημειώνουμε αν κάνει κάποιο λάθος, αλλά αν γίνεται όχι τιμωρητικά. Ξαφνικά η ατμόσφαιρα έχει μια γλύκα, μια τρυφερότητα ανεπιτήδευτη. Έχει πια σκοτεινιάσει, η δροσιά γίνεται ψύχρα, οι πρώτες ζακέτες βγαίνουν από τσάντες, φεύγουν απ' τα χέρια και φοριούνται. Κι ο Τίτος Πατρίκιος απαγγέλλει "Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον". Από μνήμης. Κοιτώντας το κενό, με φωνή σταθερή, κάνοντας τις απαραίτητες παύσεις, με συγκινησιακή φόρτιση -και λόγω περιεχομένου- κι όσο τον ακούω και τον παρακολουθώ τα μάτια μου βουρκώνουν. Ευτυχώς, έχει βραδιάσει κι όλοι τον ακούν χωρίς να παίρνουν ανάσα, κανείς δεν με βλέπει.
Φτάνει στο σημείο "σαν έτοιμος από καιρό", παύση, "σαν θαρραλέος", σιωπή. Και τα μάτια γεμίζουν δάκρυα, γιατί σου απαγγέλλει Καβάφη ο Τίτος Πατρίκιος, ο άνθρωπος που πέρασε εξορία και τόσα δεινά κι είναι σήμερα εδώ με μια γλύκα που δεν φανερώνει τις δυσκολίες. Νίκησε τη σκληρότητα που θα μπορούσε να γίνει δεύτερη φύση του κι έγραψε ποίηση που κάνει την καρδιά να κλαίει, να γελά, να ταυτίζεται, να ελπίζει, να κατανοεί. Το έχω ανάγκη σήμερα, το έχουμε ανάγκη όλοι στην εποχή που διανύουμε. Είναι κάτι που θαυμάζω και με κάνει να εκτιμώ ακόμη περισσότερο την αξία του. Μας διαβάζει ποιήματα αφιερωμένα στον Καβάφη και το συγκεκριμένο έργο, από έξι ξένους ποιητές. Εξαιρετικός, οποιαδήποτε άλλα σχόλια περιττεύουν.
Ακολουθεί ο κύπριος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης, δεν τον γνώριζα, αλλά ήταν πολύ ενδιαφέρων. Είχε την ενότητα "Περιμένοντας τους βαρβάρους", τόσο επίκαιρο αυτό το ποίημα. Έκανε έναν παραλληλισμό μεταξύ Ελλήνων και Κύπριων, πόσα έχουμε αντέξει και ότι τελικά θα τα καταφέρουμε να κερδίσουμε τις μάχες, είναι μέσα μας μαζί με όλα τα στραβά. Το πιο εντυπωσιακό ποίημα που διάβασε ήταν αυτό με τους Μαορί που περιμένουν τους δυτικοευρωπαίους να τους σώσουν κι αντ' αυτού γίνονται όλο και πιο ακραίοι, όλο και πιο βίαοι, αλλά ποτέ δεν πηγαίνουν να τους βοηθήσουν κι ας περιμένουν εκείνοι. Ξαφνικά οι βάρβαροι περιμένουν τους πολιτισμένους, αλλά ποιος είναι τί τελικά;
Κλείνει ο Δημήτρης Μαρωνίτης που πιο ελεύθερα διαβάζει διάφορα ποιήματα ξένων πάνω σε διαφορετικά έργα του Καβάφη.
Η βραδιά κλείνει και παίρνουμε το δρόμο να φύγουμε. Η ψυχρούλα γίνεται κρύο, αλλά μια βαθιά ηρεμία, πραότητα κι αίσθημα ευδαιμονίας μ' έχει κατακλύσει. Πόσο ωραία πράγματα γίνονται και πόσο πιο συχνά θα έπρεπε να συμβαίνουν!
Ανταμείφθηκα, μιας και ακύρωσα μάθημα για να πάω και μάλιστα μόνη μου. Αυτό σημαίνει περνάω δημιουργικά και υπέροχα χρόνο με τον εαυτό μου μόνη παρέα.
Πέρυσι είχα μάθει για την ποιητική συνάντηση των Δημουλά-Πατρίκιου την αμέσως επόμενη μέρα από την εκδήλωση κι είχα στεναχωρηθεί πάρα πολύ. Υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι την επόμενη χρονιά θα πήγαινα οπωσδήποτε. Το έμαθα τυχαία την Τρίτη κι ακύρωσα το μάθημα για να καταφέρω να βρεθώ στον κήπο του Μεγάρου. Ήταν μια υπέροχη βραδιά, γεμάτη ποίηση, ταξίδι, γλυκύτητα, γνώση και χαρά.
Κι ένιωσα το μεγαλείο του ανθρώπου που έχοντας ζήσει τη βία, το διωγμό, την καταπίεση, τον πόλεμο, την εξορία, το φασισμό και τη δικτατορία, αρνείται να πιστέψει πως λύση είναι η σκληρότητα, το μίσος, ο διχασμός κι η βία. Πιστεύει στο διάλογο, στην κατανόηση, στην ελευθερία, στη δημοκρατία, στο σεβασμό στη ζωή. Μεγαλείο σπάνιο καθώς φαίνεται, γι' αυτό κι ανεκτίμητο.
Διαβάστε το ποίημα που με συγκίνησε και φανταστείτε να σας το διαβάζει ο Τίτος Πατρίκιος.

Απολείπειν ο θεός Aντώνιον
Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ’, ακουσθεί
αόρατος θίασος να περνά
με μουσικές εξαίσιες, με φωνές—
την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου
που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου
που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που φεύγει.
Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν
ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·
μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,
κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ’ όχι
με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,
ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,
κι αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που χάνεις.

                                                                          Κ.Π. Καβάφης

Αν θέλετε να δείτε σε ποιους απονεμήθηκαν τα βραβεία του περιοδικού "Διαβάζω" μπορείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:
 http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=461086